งานนมัสการหลวงพ่อปานอำเภอบางบ่อ เป็นงานประเพณีของอำเภอบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ ที่จัดต่อเนื่องมากว่า 80 ปี เพื่อให้ผู้มีจิตศรัทธาได้มานมัสการและปิดทองรูปหล่อหลวงพ่อปาน ซึ่งเป็นพระอริยะสงฆ์ที่ยึดมั่นเคร่งครัดทางพระธรรมวินัย เป็นเกจิอาจารย์ชื่อดังทางวิปัสสนากรรมฐาน ยึดมั่นทางธุดงค์ เป็นที่เคารพศรัทธาของชาวอำเภอบางบ่อและใกล้เคียง นอกจากนี้ยังเป็นการน้อมรำลึกถึงคุณงามความดี และวัตรปฏิบัติอันดีงามของท่าน เมืองครั้งยังอยู่ในเพศบรรพชา จนกระทั่งมรณภาพ และเป็นการสืบสานประเพณีและวัฒนธรรมพื้นบ้าน โดยยึดวันขึ้น 8 ค่ำ เดือน 12 ของทุกปีเป็นวันเริ่มงาน
ภายในงานจะมีการจัดแสดงมหรสพต่างๆ ทั้ง ดนตรี ลิเก ลำตัด การแข่งขันเรือพื้นบ้านและการละเล่นพื้นบ้าน
เดิมการจัดงานนี้จะจัดขึ้นที่วัดมงคลโคธาวาส ตำบลคลองด่านก่อน ๑-๒ วัน แล้วอัญเชิญรูปเหมือนหลวงพ่อปานลงเรือ ล่องไปตามลำคลองคลองด่าน ในเวลาเช้า มีขบวนเรือตกแต่งอย่างสวยงาม ไปที่หน้าอำเภอบางบ่อ ซึ่งจัดมณฑปไว้เตรียมรับ หลังจากนั้นจะเริ่มแข่งเรือ ส่วนภาคกลางคืนจะมีมหรสพสมโภชกันจนถึงสว่าง ในงานนี้ มีการละเล่นชนิดหนึ่งซึ่งเล่นกันมานาน คือ "โจ๊ก" เป็นที่สนใจของประชาชนที่มาร่วมงานเป็นอันมาก จึงถือกันเป็นประเพณีเลยว่า เมื่อมีงานหลวงพ่อปาน จะต้องมีการทาย"โจ๊ก" ด้วย แต่ในปัจจุบันประมาณ ๑-๒ ปีที่ผ่านมา "โจ๊ก" ในงานหลวงพ่อปานไม่มี แต่ไปเล่นในงานลอยกระทงแทน สำหรับงานนมัสการหลวงพ่อปานนี้ เดิมจะใช้เวลา ในการจัด ๑ วัน ๑ คืน คือมีงานตลอดคืนจนถึงรุ่งเช้า
แต่ปัจจุบันระยะเวลาในการจัด ใช้เวลา ๒-๓ วัน โดยเริ่มจากวันขึ้น ๘ ค่ำ เดือน ๑๒ ในงานจะมีการแข่งเรือยาว เพื่อเป็นการรักษาประเพณีอันดีงามของท้องถิ่น เพื่อความสามัคคีของประชาชน นอกจากนี้ยังมีการประกวดหนุ่มสาวพายเรือ และมหรสพต่าง ๆ เหมือนงานวัดทั่วไป เช่น ลิเก ดนตรี ภาพยนตร์ นอกจากนี้ยังมีการจำหน่ายสินค้าพื้นบ้านที่เป็นสัญญลักษณ์ของอำเภอบางบ่อ คือ ปลาสลิดแห้ง รสดี คนในปัจจุบันนี้จะเรียกหลวงพ่อปานว่า "หลวงปู่ปาน"
หลวงพ่อปาน เกิดที่ตำบลบางเหี้ย ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็นตำบลคลองด่าน อำเภอบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ เมื่อ พ.ศ. 2368 ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว บิดาเป็นคนจีนไม่ทราบชื่อ มารดาเป็นคนไทยชื่อ นางตาล เมื่อวัยเยาว์หลวงพ่อปานได้บรรพชาเป็นสามเณรที่วัดอรุณราชวราราม จนครบอายุอุปสมบทที่วัดอรุณราชวราราม เป็นเวลาพอสมควรจึงได้ย้ายมาจำพรรษาที่วัดมงคลโคธาวาส (วัดบางเหี้ย) อำเภอบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ ต่อมาหลวงพ่อปานได้รับพระราชทานสมณศักดิ์จากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็น ”พระครูพิพัฒน์นิโรธกิจ” หลวงพ่อปานมรณภาพเมื่อวันที่ 29 สิงหาคม 2453 สิริอายุได้ 86 พรรษา
วันที่ : 3 - 9 พฤศจิกายน 2559
สถานที่ : วัดมงคลโคธาวาส จ.สมุทรปราการ
ติดตามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
Website : สำนักงานประชาสัมพันธ์จังหวัดสมุทรปราการ
Website : เทศบาลตำบลคลองด่าน
